مدل CIPPبرای ارزیابی اثربخشی آموزش

مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش از معروفترین مدل های سیستماتیک برای است که توسط “دانیل استافِل بیم”معرفی گردید.

این مدل در مقایسه با سایر مدل های سیستماتیک کاربرد بیشتر و گسترده تری داشته است.

مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش

مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش

هسته مفاهیم مدل، در کلمه CIPP نهفته است. در واقع CIPP حروف اول کلمات:

• بستر آموزش Context
• ورودی آموزش Input
• فرایند آموزش Process
• محصول آموزش Product

بوده و به ارزیابی آن ها اشاره می کند.

مفهوم ارزیابی بستر آموزش (Context)

ارزیابی های بستر آموزش، نیازها، مسایل و مشکلات، دارایی ها و فرصت هایی را مورد سنجش قرار می دهد که به تصمیم گیرندگان در تعریف اهداف و اولویت ها کمک می کند.

در نتیجه سایر ذینفعان نیز برای قضاوت اهداف، اولویت ها و نتایج از آن بهره خواهند گرفت.

مفهوم ارزیابی ورودی (Input)

ارزیابی های ورودی ، سایر رویکردها، برنامه های عملیاتی رقیب (موجود)، برنامه های پرسنلی و بودجه را برای امکان سنجی و اثربخشی بالقوه هزینه جهت حصوص نیازهای تعیین شده و دستیابی به اهداف، مورد سنجش قرار می دهد.

تصمیم گیرندگان برای انتخاب از میان برنامه های پیشنهادی دیگر، نوشتن پیشنهاد تامین مالی و سرمایه، تخصیص منابع، محول کردن وظایف به پرسنل، برنامه زمانبندی کار، و در نهایت کمک به دیگران برای قضاوت در خصوص فعالیت ها و نیز بودجه فعالیت از ارزیابی ورودی ها استفاده می کنند.

خود “شافل بیم” معتقد بود ارزیابی مرحله ورودی که غالبا مورد غفلت واقع می شود یک ارزیابی بسیار مهم است.

مفهوم ارزیابی فرآیند (Process)

در مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش، ارزیابی های فرآیند، اجرای برنامه را برای کمک به مجریان برنامه مورد سنجش قرار می دهد.

در ادامه به گروه گسترده تری از ذینفعان برای قضاوت در خصوص اجرای برنامه و تعبیر نتایج یاری می رساند.

مفهوم ارزیابی محصول (Product)

ارزیابی های محصول، نتایج را شناسایی و مورد سنجش قرار می دهد.

محصول می تواند خواسته یا ناخواسته تولید شده باشد و در زمان کوتاه مدت یا بلند مدت به دست آمده باشد.

ارزیابی محصول می تواند برای تمرکز روی نتایج مهم به دست اندرکاران کمک نماید.

بعلاوه، در نهایت به گروه بزرگتری از ذینفعان برای اندازه گیری موفقیت قعالیت های آموزشی در جهت اغنای نیازها یاری می رساند.

کارکرد مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش

مدل CIPP چارچوب مشخصی برای ارزیابی های formative و summative به دست می دهد (مراجعه شود به مقاله “ارزیابی اثربخشی آموزشی” در همین وب سایت).

در ارزیابی های formative جایی که مقصود از ارزیابی کمک به شیوه فعالیت است، ارزیابی های بستر، ورودی، فرآیند و محصول به ترتیب این سوالات را مطرح می کنند که:

• چه کارهایی لازم است انجام شود؟
• چگونه باید انجام شود؟
• آیا انجام گرفته است؟
• آیا ثمربخش بوده است؟

در اینجا ارزیاب گزارشات دوره ای را با انعکاس مسایل مربوط به سوالات فوق ارائه می کند تا گروه ذینفع را از یافته ها مطلع نموده و فرآیند تصمیم گیری را هدایت کند و به کار انجام شده توسط پرسنل انسجام و قدرت بخشد.

در هنگام نهایی کردن یک گزارش summative، ارزیاب بر خزانه اطلاعات مراحل بستر، ورودی، فرآیند و محصول مراجعه نموده و اطلاعات تکمیلی مورد نیاز را کسب می کند.

ارزیاب از این اطلاعات برای پاسخگویی به سوالات زیر استفاده می کند که مربوط به افعال گذشته است استفاده می کند:

• آیا نیازهای اساسی دیده شده اند؟
• آیا فعالیت توسط یک برنامه و بودجه قابل دفاع هدایت شده است؟
• آیا طرح خدمات به صورت کامل اجرا و به هنگام نیاز مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته است؟
• آیا فعالیت به نحو موفقیت آمیزی انجام گرفته است؟

ارتباط انواع ارزیابی های چهارگانه مدل ارزیابی CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزشی با ارزیابی های formative و summative

طرح مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزش

شکل زیر عناصر اصلی مدل CIPP را در سه دایره هم مرکز خلاصه نموده و اهمیت ارزش های تعریف شده را با مرکزیت بخشیدن به آن نمایش داده است.

دایره درونی هسته ارزش ها را نشان می دهد.

ارزشهایی که باید تعریف شده و برای واقعیت بخشیدن به ارزیابی مورد استفاده قرار بگیرند.

چرخی که این ارزی ها را در بر گرفته به چهار قسمت تقسیم شده است:

1. اهداف
2. طرح ها
3. عملیات
4. نتایج

در واقع این چهار مرحله برای هر برنامه و هر کوششی (از هر نوعی) تعریف می شود.

چرخ خارجی نوع ارزیابی مورد نیاز برای هر یک از مراحل چرخ داخلی یعنی ارزیابی بستر، ورودی ها، فرآیند و محصو.لات را نشان می دهد.

هر فلش دو طرفه نشان دهنده ارتباط متقابل بین نقطه توجه ارزیابی و نوع ارزیابی است.

عناصر اصلی مدل CIPP برای ارزیابی اثربخشی آموزشی

توضیح و جمع بندی:

  به نظر می رسد مدل های سیستماتیک (مانند CIPP, IPO, TVS) از بابت در نظر گرفتن بستر کلی آموزش و موقعیت در مقایسه با مدل های مبتنی بر هدف مفیدتر هستند ولی به حد کافی روی اجزا دقیق نمی شوند.

نقطه ضعف دیگر مدل های سیتماتیک آنست که تعاملات دینامیک بین طراحی و ارزیابی آموزش را نشان نمی دهد.

تنها برخی از این مدل ها به تشریح جزییات فرآیند در هر مرحله می پردازند ولی هیچ یک ابزاری برای ارزیابی به دست نمی دهند (Deniz Eseryel).

Bramley (1990) می گوید در واقع مدل های سیستماتیک چیزی بسیار کمتر از آن چه که نشان می دهند به دست می دهند.

مقالات مرتبط با ارزیابی اثربخشی آموزش در وب سایت مدرسه مدیریت الست

چنانچه به یادگیری در حوزه آموزش و ارزیابی اثربخشی آموزش علاقمند هستید، مقالات زیر به صورت رایگان در همین وب سایت در اختیار شما قرار داده شده است:

الف- اثربخشی آموزش

ب- ارزیابی اثربخشی آموزش

ج- مدل کرک پاتریک برای ارزیابی اثربخشی آموزش

د- مدل هالتون برای ارزیابی اثربخشی آموزش

ه- سایر مدلهای ارزیابی اثربخشی آموزش

دوره آموزش و ارزیابی اثربخشی آموزش مدرسه مدیریت اَلَست

خوشبختانه در مجموعه دوره های حوزه مدیریت منابع انسانی آقای رضا مومن خانی و مدرسه مدیریت اَلَست، کارگاه آموزشی بسیار متفاوت و موثری برای ارزیابی اثربخشی آموزش و آشنایی با رویکردها و مدل های ارزیابی اثربخشی به هر دو صورت حضوری و الکترونیکی تدارک دیده شده است.

بعلاوه در کارگاه آموزشی “مدیریت منابع انسانی برای مدیران غیر منابع انسانی“ آقای رضا مومن خانی در مدرسه مدیریت الست، علاوه بر آموزش و شیوه‌های ارزیابی اثربخشی آن، در مورد سایر زیر سیستم‌های مدیریت منابع انسانی نیز اطلاعات بسیار باارزشی را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.

این دوره که از بابت محتوای آموزشی و انتقال تجربیات عملی در نوع خود منحصر به فرد است، برای اولین بار در ایران در سال ۱۳۸۷ توسط آقای رضا مؤمن خانی و در مدرسه مدیریت الست و سازمان مدیریت صنعتی معرفی گردید

هر دو دوره بالا توسط شخص آقای رضا مومن خانی مدیر عامل موسسه آموزش داده می شود.

برنامه این کارگاه آموزشی را از منوی اصلی وب‌سایت، و یا از طریق همراهی ما در شبکه‌های لینکداین و اینستاگرام آقای رضا مومن خانی در آدرس‌های زیر صفحه وب‌سایت اَلَست در اختیار خواهید داشت.

به علاوه، امکان برگزاری این کارگاه آموزشی به صورت سفارشی و اختصاصی در محل شرکت‌ها نیز کاملا وجود دارد.

رضا مومن خانی

مدیر عامل

مدرسه مدیریت اَلَست