مدیریت منابع انسانی


از ابتدای شکل گیری همایش سالانه مدیریت منابع انسانی از سال ۱۳۸۲ همیشه در این محفل و سایر محافل مرتبط با نیروی انسانی این بحث وجود داشته که اسم این واحد سازمانی چه باشد.

آیا همچنان آن را “مدیریت امور اداری” بخوانیم؟

یا از عباراتی مثل “مدیریت امور پرسنلی” یا “مدیریت نیروی انسانی” استفاده کنیم؟

یا اینکه همانند برخی شرکت ها باید از اسم “مدیریت منابع انسانی” استفاده کنیم؟

بسته آموزشی مدیریت منابع انسانی و سبد مهارت های نرم برای شرکت ثرمه ایرانیان

برگزاری دوره های آموزشی مدرسه مدیریت الست برای شرکت ثرمه ایرانیان

بعد از چند سال هم یک بنده خدای دیگری در آنسوی دنیا گفت که دیگر اسم “مدیریت منابع انسانی” چندان مناسب نیست.

نیروی انسانی سرمایه اصلی سازمان هاست و به همین جهت این اسم باید به “مدیریت سرمایه های انسانی” که در خور آن است تغییر کند.

و این بحث همچنان ادامه دارد . . .

البته من به انتخاب اسم شایسته و معرفی درست یک چیز اعتقاد دارم.

ولی همیشه فکر می کنم که چرا در برخی چیزهای پیش پا افتاده تا این اندازه افراط می کنیم؟

و چرا بیش از آن که به محتوا و کارکرد سیستم توجه کنیم تا این اندازه غرق در ظواهر هستیم و دیگران را هم به آن مشغول می کنیم.

البته جواب آن مشخص است . . ..

به همه این دلایل فکر کردم که شاید بهتر باشد مثل همیشه از تعریف مدیریت منابع انسانی شروع کنیم تا سنگ اول را به درستی گذاشته باشیم .

آن چه در این مقاله می خوانید:

بخش اول:

  • مدیریت منابع انسانی چیست
  • یک تعریف شامل تر
  • مدیریت منابع انسانی – سخت یا نرم
  •  نتیجه گیری
  • متناسب ترین در مقابل بهترین

بخش دوم:

  •  محتوای دوره مدیریت منابع انسانی مدرسه مدیریت الست
  • روش تدریس
  • مدرس دوره 
  • طول دوره 
  • مشتریانی که از کیفیت آموزش های ما آگاهند

بخش اول:

مدیریت منابع انسانی چیست؟

تاکنون تلاش های فراوانی برای تعریف این عبارت صورت گرفته است.

Heery & Noon (2001) می گویند که بررسی های متعدد برای تعریف این مفهوم، در نهایت به یک توافق همگانی منجر نشده است.

بنابراین، آن ها ۱۰ تعریف ارائه کرده اند که از نظر ایشان پیچیدگی ها و پویایی این نوع از مدیریت را به عنوان موضوع یک مطالعه دانشگاهی نشان می دهد:

  •   مدیریت منابع انسانی یک برچسب است

این عبارت تنها یک برچسب و نام دیگری برای مدیریت پرسنل است و چیز متفاوت و خاص دیگری در مورد آن وجود ندارد.

  •  مدیریت منابع انسانی یک عبارت کوتاه و مناسب است

 یک عبارت کوتاه و مناسب که به خوبی یک سری از زیر مجموعه های مرتبط با مدیریت پرسنل – از جمله ارتباط بین کارکنان، ارتباط با صنعت و بازار کار نیروی انسانی، رفتار سازمانی – را زیر چتر خود گرد هم می آورد.

  • مدیریت منابع انسانی یک نقشه راه است

نقشه ای است که به دانش آموزان و فعلان این حوزه کمک می کند تا مفاهیم و ایده های مرتبط با مدیریت افراد را یاد بگیرند.

  • مدیریت منابع انسانی مجموعه منظمی از فعالیت های حرفه ای است

این تعریف نشاندهنده مجموعه منظمی از فعالیت های حرفه ای است که نشان می دهد

گستره ای از فعالیت های مرتبط با پرسنل وجود دارد که می توان آن ها را با هم

یکپارچه نمود تا بدین ترتیب از یک رویکرد حرفه ای نسبت به مدیریت افراد اطمینان حاصل شود.

  • مدیریت منابع انسانی روشی است برای حصول اطمینان از تناسب داخلی

این تعریف نیز به نیاز هماهنگی رویکردهای مختلف به مدیریت افراد اشاره می کند.

ولی در اینجا روی هماهنگی با سایر حوزه های سازمان تاکید می شود.

  • مدیریت منابع انسانی روشی است برای حصول اطمینان از تناسب خارجی

فعالیت های این حوزه  باید به طور کامل با تقاضاهای خارجی محیط کسب و کار یکپارچه باشد.

  • مدیریت منابع انسانی یک مزیت رقابتی است

در این تعریف مدیریت منابع انسانی ابزاری است که بواسطه آن سازمان می تواند مزیت رقابتی به دست آورد.

 دیدگاهی که شاید به بهترین شکل در این کلیشه به آن اشاره می شود آنست که:

“کارکنان ما بزرگترین دارایی های ما هستند”

  • مدیریت منابع انسانی یک رویکرد تحت تاثیر بازار است

در این دیدگاه تصمیمات در حوزه نیروی انسانی غالبا تحت تاثیر متغیرهای بازار بوده و نیازهای کسب و کار مشخص می کند که به چه ترتیب با کارکنان رفتار شود.

با برخی به خوبی رفتار می شود و با برخی دیگر نه آن چنان خوب.

  • مدیریت منابع انسانی یک ابزار فریب است

این تعریف آن را ذاتا ابزاری برای بهره کشی و فریب کاری می داند.

  • مدیریت منابع انسانی یک هالوگرام است

مقادیر خوبی از مباحث بالا در این تعریف وجود دارد و به هویت سیال و معانی مختلف آن اشاره می کند.

یک تعریف شامل تر 

موارد بالا نشان می دهد که مدیریت منابع انسانی برای افراد مختلف – یک مدیر، یک کارمند و یا یک دانشجو – معانی مختلفی دارد و هیچ تعریفی که پیچیدگی موجود در آن را به اندازه کافی نشان دهد، وجود ندارد.

اما Storey (1995:5) تعریفی ارائه کرد که موارد بالا به خوبی در آن انعکاس داده شده است.

بر اساس تعریف او: مدیریت منابع انسانی رویکرد ویژه ای برای مدیریت جذب نیروی انسانی است که از طریق بکارگیری استراتژیک نیروی کار با توانمندی و تعهد بالا، با استفاده از تکنیک های فرهنگی، ساختاری و پرسنلی یکپارچه، موجب دستیابی به مزیت رقابتی می شود.

بنابراین به نظر می رسد در این نوع از مدیریت چالش  آن باشد که چگونه گزینه های متناسب کار را شناسایی کرده، آن ها را بکار گرفته، توسعه داده، برانگیخته و هدایت کنیم تا منبع مزیت رقابتی باشند.

ولی برای کسب مزیت رقابتی بیش از یک مسیر وجود دارد و این نکته ما را به آزمایش سبک سخت و نرم  مدیریت منابع انسانی می رساند.

مدیریت منابع انسانی: سخت یا نرم

در کنار ارائه یک تعریف مختصر برای این نوع از مدیریت، Storey (1987) یکی از اولین و پابرجاترین تلاش ها برای شناخت رویکردهای مختلف در این حوزه را به انجام رساند.

این رویکردهای مختلف تحت عناوین مدیریت منابع انسانی سخت و نرم شناخته می شود که اکنون به شرح آن می پردازیم.

نسخه سخت رویکردی ابزاری و منطقی – از نظر اقتصادی –  به مدیریت سرمایه های انسانی دارد.

در این رویکرد استراتژی های مدیریت افراد تحت تاثیر ملاحظات استراتژیک برای کسب مزیت رقابتی، و به حداکثر رساندن کنترل قرار دارد و در عین حال تلاش می کند تا هزینه های نیروی انسانی را در پایین سطح ممکن نگه دارد.

این رویکرد، کمی و محاسباتی است و نیروی انسانی در آن، کالا یا منبعی همانند سایر منابع در نظر گرفته می شود.

در مقابل، نسخه نرم تلاش می کند تا رویکردی انسان دوستانه و توسعه ای به مدیریت نیروی انسانی داشته باشد

نتیجه گیری

در نتیجه، رویکرد سازمان به مدیریت انسان ها احتمالا مبتنی بر رضایت و بر اساس سطح بالایی از تعهد مدیریت به کارکنان است تا بواسطه آن در مقابل، تعهد و اعتماد بالای کارکنان را جلب و سطح بالایی از بهره وری ایجاد نماید.

در این رویکرد، کارکنان پیش نگر، دارای ظرفیت توسعه و لایق اعتماد و تشریک مساعی به حساب می آیند.

آن چه که رویکردهای سخت و نرم این نوع از مدیریت بدان اشاره می کند این است که کارفرمایان استراتژی های مدیریت نیروی انسانی متفاوتی دارند.

واضح است که عوامل تاثیر گذار بیرونی متعددی نیز وجود دارد.

این عوامل جنبه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و تکنولوژیکی هستند که به نوبه خود بر خط مشی و روش های مدیریت منابع انسانی در سازمان تاثیر خواهد گذاشت.

تلاش دیگر برای شناخت این که ممکن است رویکردهای دیگری هم در این زمینه وجود داشته باشد، به بحث و نظر در خصوص این مربوط می شود که آیا سازمان ها باید “متناسب ترین” را هدف قرار بدهند یا “بهترین” را؟

متناسب ترین در مقابل بهترین

Boxall  و Purcell اشاره می کنند که تلاش ها برای درک رویکردی که سازمان ها برای مدیریت منابع انسانی خود به کار می برند می تواند در این مشخص شود که آیا آن ها

“متناسب ترین” شدن را هدف قرار داده اند یا “بهترین” شدن را.

مکتب “متناسب ترین” پیشنهاد می کند که رویکرد به این مسئله باید به گونه ای باشد که به طور کامل با بستر سازمانی و محیطی که در آن فعالیت می کند هماهنگ باشد.

از طرف دیگر، مکتب “بهترین”، رویکرد جهان شمولی را  پیشنهاد می کند که در آن همچنان  سازمان ها کیفیت و بهره وری بالاتر را هدف گرفته اند،

تمام سازمان هایی که گستره ای از خط مشی ها و روش های مورد توافق را به کار می گیرند، با احتمال بیشتر به ایجاد یک محیط کاری با عملکرد و تعهد بالا توفیق می یابند.


بخش دوم:

 محتوای دوره مدیریت منابع انسانی مدرسه مدیریت الست

روش تدریس دوره 

شامل:

  • تدریس
  • بحث گروهی
  • قضایای آموزشی (Case study)
  • فیلم های آموزشی

مدرس دوره

این دوره توسط شخص آقای رضا مومن خانی مدیر عامل موسسه آموزش داده می شود.

طول دوره 

طول دوره استاندارد مدیریت نیروی انسانی مدرسه مدیریت اَلَست ۳۲ ساعت می باشد.  (امکان سفارشی سازی و برگزاری دوره کوتاه تر و طولانی تر نیز وجود دارد)

دوره های پیشنهادی در ادامه دوره مدیریت منابع انسانی

مشتریانی که از کیفیت آموزش های ما آگاهند

فهرست برخی از مشتریان ما را که در طول بیش از ۲۰ سال از همه یا بخشی از دوره های مدیریت نیروی انسانی و نیز مهارت های موجود در سبد مهارت های نرم مدرسه مدیریت الست استفاده نموده اند را در رزومه آقای رضا مومن خانی در صفحه “درباره ما” یا لینک های زیر مشاهده خواهید نمود.

خاطرات تصویری دوره های آموزشی مزبور نیز در منوی “گالری تصاویر” از صفحه اصلی سایت یا در صفحات شبکه های اجتماعی شرکت و آقای رضا مومن خانی (در لینکداین و اینستاگرام) در آدرس های زیر صفحه در دسترس شما قرار دارد.

اگر شما نیز به یادگیری مهارت‌های حوزه مدیریت سرمایه های انسانی علاقمند هستید، می‌توانید از مقالات و فیلم‌های آموزشی وب‌سایت مدرسه مدیریت الست استفاده نموده و یا در کارگاه‌های آموزشی ما شرکت کنید.

رضا مومن خانی

مدیر عامل

مدرسه مدیریت اَلَست